Nadrzędna kategoria: Strona główna

Komitet Genetyki Człowieka i Patologii Molekularnej Wydziału Medycznego PAN jest kontynuatorem Komitetu Nauk Morfologicznych powołanego uchwałą Prezydium PAN nr 9/60 z dn. 26.02.1960 roku. Kolejne uchwały Prezydium PAN zmieniały nazwę Komitetu kolejno na Komitet Patomorfologii (1966), Komitet Cytopatologii (1969), Komitet Biologii Komórki (1972), Komitet Patofizjologii Komórki (1975) oraz Komitet Patologii Komórkowej i Molekularnej (1996). Obecna nazwa Komitet Genetyki Człowieka i Patologii Molekularnej została uchwalona przez Walny Zjazd PAN w 2003 roku. Zmiany nazwy Komitetu i komisji wynikały przede wszystkim z faktu szybkiego rozwoju różnych gałęzi nauk biologicznych i medycznych.
Profesor Janina Kowalczykowa, pierwsza przewodnicząca Komitetu, pełniła swoją funkcję wraz z prof. Zygmuntem Albrechtem i doc. Kazimierzem Ostrowskim jako zastępcami, przez dwie kadencje, aż do roku 1968. W roku 1969 przewodniczącym Komitetu został prof. Antoni Horst, który sprawował nieprzerwanie tę funkcję przez 30 lat aż do roku 1999 kiedy to przewodniczącym został wybrany prof. Janusz Limon. Zastępcami przewodniczących byli kolejno prof. Kazimierz Dux i prof. Mieczysław Chorąży (1969/71; 1972/74; 1975/77). W kadencji 1978/80 obok prof. M. Chorążego funkcję drugiego zastępcy pełnił prof. K. Ostrowski. W kadencjach 1981/83 i 1984/86 obok prof. K. Ostrowskiego funkcję zastępcy pełniła prof. M. Olszewska a w 1987/89 zastępcą był prof. M. Chorąży. Od roku 1990 funkcje zastępcy pełnili: prof. W. Jędrzejczak (1990/92) i (1993/95), prof. J. Limon (1996/98), prof. W. Domagała i prof. R. Słomski (1999/02) oraz prof. R. Słomski i prof. J. Zaremba (2003/06).
Funkcję sekretarza naukowego Komitetu pełnił od roku 1963 dr Z. Chłap. Od kadencji 1969/71 funkcję tę przejął dr J. Paluszak i sprawował przez kolejnych sześć kadencji aż do 1987/89. Kolejnymi sekretarzami naukowymi Komitetu byli: prof. J. Nowak -1990/92 i 1993/95, doc. A. Latos-Bieleńska w 1996/98, prof. R. Pawłowski 1999/05 i dr B. Wasąg od 2006.
W ciągu 46 lat w skład Komitetu wchodzili członkowie rzeczywiści lub korespondencyjni PAN nie tylko VI Wydziału Medycznego (w sumie 22 osoby). Wielu z nich było członkami różnych Komitetów zanim zostali członkami PAN. Członkowie PAN najliczniej byli reprezentowani w Komitecie (po 10 osób) w czasie ostatnich dwóch kadencji 1993/95 i 1996/98. Kilku członków VI Wydziału działało w Komitecie przez wiele lat i są to profesorowie: A. Horst, M. Chorąży, K. Ostrowski, Z. Albrecht, K. Dux, M. Kopeć oraz J. Steffen. Obecnie Komitet liczy 33 członków, w tym siedmiu członków PAN, a w 10 komisjach działa 136 naukowców.
Informacja o trzech pierwszych komisjach działających w ramach Komitetu pojawia się w składzie osobowym z kadencji 1966/68: Komisja Biologii Nowotworów, Komisja Mikroskopii Elektronowej oraz Komisja Genetyki. Najstarszą komisją jest Komisja Biologii Nowotworów, która istniała w już strukturze PAN zanim powołano VI Wydział Medyczny. Pierwsza Komisja Problemowa Biologii Nowotworów została powołana uchwałą nr 18 Sekretariatu Naukowego Wydziału II Nauk Biologicznych PAN w roku 1955; jej pierwszym przewodniczącym był prof. Jan Dembowski (ówczesny Prezes PAN). Wobec rozszerzającej się problematyki naukowej Komitetu Nauk Medycznych II Wydziału, w 1956 roku powołano siedem komitetów o zawężonych merytorycznie programach w tym, Komitet Biologii Nowotworów, którego przewodniczącym został prof. Zygmunt Albrecht. W 1957 roku podniesiono rangę Komitetu Nauk Medycznych Wydziału II Nauk Biologicznych tworząc na jego podstawach Wydział VI Nauk Medycznych (Uchwała Prezydium Rządu nr 36/57). Dawny Komitet Biologii Nowotworów włączony został do nowego Komitetu Nauk Morfologicznych jako komisja o tej samej nazwie.
W 1961 roku powstała Komisja Mikroskopii Elektronowej (w roku 1966 przew. był prof. J. Groniowski) a w roku 1962 Komisja Genetyki (w roku 1966 przew. był prof. A. Horst). W latach 1969/71 w składzie Komitetu pojawia się czwarta komisja - Komisja Biologii Zwierząt Doświadczalnych (przew. doc. H. Krzanowska). W kolejnych latach powoływano następujące komisje: w 1976 roku Komisję Hodowli Komórek i Tkanek (przew. prof. A. Krygier-Stojałowska); w 1984 roku Komisję Hematologii Doświadczalnej (przew. doc. W. Jędrzejczak); w 1990 roku Komisję Biologii Molekularnej (przew. doc. L. Kaczmarek). W kadencji 1996/98 powołano trzy nowe komisje: Komisję Biologii Starzenia (przew. prof. A. Myśliwski), Komisję Biologii Rozrodu (przew. prof. M. Kurpisz) oraz Komisję Patologii Molekularnej (przew. doc. J. Kupriańczyk). W kolejnych latach niektóre z wyżej wymienionych komisji zmieniały swoje nazwy przy równoczesnym zachowaniu podstawowych kierunków działań naukowych i organizacyjnych lub kończyły swoją działalność. W obecnej XV kadencji Komitetu w jego skład wchodzi dziesięć komisji problemowych, których nazwy i dane dotyczące przewodniczących przedstawione są w osobnym pliku struktura.

Prof. dr hab. n. med. Janusz Limon, czł. koresp. PAN i PAU

 

W 2011 r., w związku z wejściem w życie nowej ustawy o Polskiej Akademii Nauk, Komitet Genetyki Człowieka i Patologii Molekularnej wszedł w skład Wydziału V Nauk Medycznych.

Prof. dr hab. n. med. Ryszard Słomski, przewodniczący Komitetu

wróć

Historia Komitetu w Dziejach Medycyny w Polsce Wojciecha Noszczyka

Jako powiązany z Zakładem prof. Noszczyk wymienia Komitet Naukowy. Ustawa z 1951 r. przewidywała powołanie przy wydziałach komitetów naukowych. Do ich zadań należało współdziałanie przy opracowywaniu planów badań prowadzonych przez placówki naukowe zarówno akademii, jak i podległe ministrom resortowym oraz współdziałanie w koordynacji działalności naukowej tych placówek. W skład komitetów wchodzili członkowie akademii, inni pracownicy naukowi, przedstawiciele resortów oraz organizacji gospodarczych i społecznych. Organizację, skład, sposób powoływania członków i tryb działania miały określać regulaminy ustalone przez prezydium akademii.

W latach 1951-1989 powołano 13 komitetów działających przy Wydziale Nauk Medycznych: Ekologii Człowieka, Fizyki Medycznej i Radiobiologii, Immunologii, Nauk Fizjologicznych, Nauk Neurologicznych, Nauk o Kulturze Fizycznej, Nauk o Leku, Patofizjologii Klinicznej, Patologii Komórkowej i Molekularnej, Rehabilitacji i Adaptacji Społecznej, Rozwoju Człowieka, Terapii i Żywienia Człowieka. Komitet Nauk Morfologicznych powstał w 1960 r. Prezydium PAN kilkakrotnie zmieniało jego nazwę. Kolejne nazwy to: Komitet Patomorfologii (1966), Komitet Cytopatofizjologii (1969), Komitet Biologii Komórki (1972), Komitet Patofizjologii Komórki (1975), Komitet Patologii Komórkowej i Molekularnej (1996). Przewodniczącymi Komitetu byli: Janina Kowalczykowa (1960-1968) i Antoni Horst (1969-1999). Jego działalność dotyczyła biologii molekularnej oraz starzenia się i rozrodu, cytofizjologii komórki, genetyki człowieka, hodowli komórek, mikroskopii elektronowej, onkologii i hematologii doświadczalnej, patomorfologii ogólnej i wiedzy o zwierzętach laboratoryjnych.

 Istotną rolę w rozwoju genetyki człowieka w Polsce odegrała Polska Akademia Nauk i powstały w 1960 r. Komitet Nauk Morfologicznych PAN, który później wielokrotnie zmieniał nazwę. Przewodniczącym Komitetu w latach 1960-1968 była Janina Kowalczykowa, a w latach 1969-1999 Horst. Kolejna — już piąta — nazwa komitetu od 1975 r. brzmiała Komitet Patofizjologii Komórki. Od roku 1962 przy tym komitecie działało kilka komisji, w tym Komisja Genetyki Człowieka. Komitet ten w latach 1960-1970 odgrywał ważną rolę w tworzeniu i finansowaniu tzw. problemów węzłowych (w roku 1980 rolę tę przejął Komitet Badań Naukowych). Dużą zasługą Horsta była udana inicjatywa utworzenia grupy tematycznej „Genetyka Człowieka” w problemie węzłowym 09.7: „Molekularne podstawy procesów życiowych u drobnoustrojów i w organizmach wyższych” koordynowanym przez Instytut Biochemii i Biofizyki PAN. Grupa ta skupiała i integrowała wszystkie istniejące wówczas placówki krajowe zajmujące się genetyką człowieka. Komitet Patofizjologii Komórki PAN w latach 1974-1990 był współorganizatorem corocznych konferencji odbywających się w ramach Problemu Badawczo-Rozwojowego „Genetyka Człowieka”.

wróć